ولایت جوزجان نام ولایت ی است در شمال افغانستان. مرکز این ولایت، شهر شبرغان است.
ولایت جوزجان در قسمت شمال غرب کشور واقع است و مرکز آن شبرغان میباشد. مصافه آن از شهر مزارشریف 135کیلو متر و از مرکز کابل 756 کیلو متراست.
جوزجان از ولایت های مهم خراسان قدیم بشمار میرود. سلسله کوه تیربندترکستان و دریای سربل و کوتل قمو سبزک را میتوان در جوزجان یافت . ولسوالی های سنگ چارک ، سربل ، آقچه ، قرقین ، منگچک از جمله ولسوالی های آن است . ولایت جوزجان دارای ذخایر گاز طبیعی و موسسات صناعتی و تعداد زیادی شرکت ها میباشد.
ولایت جوزجان دارای واحدهای اداری زیر است:
ولایت هرات ( هِرات و هَرات هردو تلفظ شده ) به مرکزیت شهر هرات٬ از ولایات کشور افغانستان است. ولایت هرات همراه بابادغیس٬ فراه و غور جمعاً ولایات غربی افغانستان را تشکیل میدهند و با کشور ایران هم‌مرز هستند.
هرات یکی از قدیمی ترین ولایات افغانستان است که ریشه‌های آن به آریانای بولایت می‌رسد.نام های هرات بولایت در دوره های مختلف بگونه‌های ذیل آمده است:
به اوستایی: هَرَئیووا (Haraēuua)، در فرگرد نخست وندیداد اوستا
به پارسی بولایت : هَریوا (Haraiva)، در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی
به پارسی میانهٔ ساسانی: هریو، در سنگ‌نبشته‌های ساسانی
در دورهٔ اسکندر مقدونی: اسکندریه آره‌ایا (Alexandria Areia)
به یونانی: آره‌ایا (Areia)
به لاتینی: آریا (Aria)
هرات یکی از قدیم ترین ولایات افغانستان بوده که به هرات بولایت مشهور شده است. هرات بولایت نقش بزرگی را در تجارت میان شبه قاره هند ،شرق میانه ،آسیای مرکزی و اروبا بازی میکرده است که فعلا هم این نقش را کما کان به عهده گرفته است .هرات یکی از گهواره های تمدن تاریخ بر کشور مان میباشد که سابقه چندین هزار ساله دارد . در هر قدیمی که بر خاک هرات بولایت بردارید بیک شاعر، نویسنده ، نقاش ، مساجد ،مدارس، آرامگاه های اشخاص نامدار ،گنبد های قشنگ ، باغ های بسیار زیبا ، نهر های دلفریب و تفریحگاه های عمومی و بنا های مدرن و تاریخی بر میخورید.
ولایت هرات در شمال غرب افغانستان است. با مساحت ۵۴٫۷۷۸ کیلومتر مربع هم مرز با دو کشور همسایۀ افغانستان یعنی ایران در غرب و ترکمنستان در شمال و از دو طرف دیگر به ولایات بادغیس ، غور و فراه همجوار است. هرات با جمعیت بالاتر از دو ملیون نفر (درین اواخر) به دومین ولایت افغانستان مبدل شده است. باشندگان اصلی شهر هرات را تاجیکها و پارسیوانها تشکیل میدهند اما اقوام پشتون زیادتر در اطراف شهر و ولسوالی های این شهر مسکن گزین هستند. بیشتر باشندگان هرات به زبان فارسی با لهجهٔ هراتی سخن میگویند.
تقسیمات ولایت هرات به شرح زیر می باشد:
مرکزولایت شهر هرات